İletişim Protokoller
TCP/IP Nedir ?
TCP/IP birçok protokolün toplandığı bir protokoller ailesidir. Bu
referans modeline en çok kullanılan iki protokolün ismi verilmiştir; TCP
(Transmission Control Protocol) ve IP (Internet Protocol). Bu referans
modelinde 4 farklı katmanda 15’ten fazla protokol vardır. Veriler bu katmanlar
arasında sırasıyla paketlenerek gönderilir, alıcıda ise paketlemenin tersi
sırayla teker teker açılarak veri ulaştırılmış olur.
►Protokol
►Protokol
Protokoller cihazlar arası iletişimde kullanılan, iletişim kurallarını
belirleyen ağ dilleridir. Referans modelinin her katmanda ayrı protokoller
görev yapar. Farklı referans modellerinde aynı protokoller çalışabilir.
Ethernet Nedir ?
Etherneti anlayabilmemiz için ilk olarak Yerel Ağ Alanı (Local Area Network, kısaca LAN) terimini açıklamamız gerekmektedir. LAN iki veya daha fazla bilgisayarın, aynı şekilde periferik cihazların (yazıcı, fax makinesi vb.) sınırlı coğrafi bir alanda birbirlerine bağlayan bir ağdır. LAN’ ın kullanım amacı aynı ağda bulunan bilgisayarlar arasındaki hızlı veri alışverişini ve periferik cihazları ortak kullanmayı sağlamaktır. Günümüze kadar birçok LAN-Teknolojisi üretilmiştir bunlardan bazıları Ethernet, Token Ring ve FDDI dir. Diğer LAN-Teknolojilerine kıyasla Ethernet’ in daha ön plana çıkmasının sebebi daha ucuz ve yapısının daha basit ve anlaşılır olmasıdır.ISDN Nedir ?
ISDN mevcut analog telefon Şebekesinin sayısal alternatifidir. Normal bir
telefon hattı gibi bir telefon numarası çevirip hem sayısal, hem de analog
hatlara ulaşım sağlanabilir. ISDN teknolojisini alışılmış analog hatlardan
ayıran en önemli özellik tamamen sayısal temiz bir ses kanalı sağlamasının
yanında, aynı anda veri (data) iletişimine de izin verebilmesidir. Integrated
Services Digital Network sözcüklerinin baş harflerinden oluşmuştur ve Tümleşik
Hizmetler Sayısal Şebekesi olarak Türkçe leştirilmiştir. Ses, görüntü, veri
gibi her türlü bilginin sayısal bir ortamda birleştirilip aynı hat üzerinden
iletilmesinin sağlandığı bir haberleşme ağıdır.
Iki
farkli ISDN baglantı tipi vardır.
Bunlardan birisi ISDN abonesine iki ayri 64kbps lik kanal sağlayan ISDN BA/BRI
veya diğer bir adyıla 2B+1D dir. BA, Basic Access ve BRI, Basic Rate Interface
in kısaltmalarıdır ve ISDN BA ile ISDN BRI aynı fonksiyonun iki ayrı ismidir.
Bir diğer bağlantı Şekli ise daha büyük uygulamalarda kullanılan ve 30B+1D
sağlayan PA/PRI bağlantı türüdür. PA, Primary Access ve PRI, Primary Rate
Interface in kısaltmalarıdır ve ISDN PA ile ISDN PRI aynı fonksiyonun iki ayrı
ismidir. ISDN BA/BRI=2B+1D=2x64Kbps=128Kbps ISDN PA/PRI=30B+1D=30 x 64 Kbps = 2
Mbps
DNS Nedir ?
DNS, 256 karaktere kadar büyüyebilen host isimlerini IP’ye çevirmek için
kullanılan bir sistemdir. Host ismi, tümüyle tanımlanmış isim (full qualified name)
olarak da bilinir ve hem bilgisayarın ismini hem de bilgisayarın bulunduğu
internet domainini gösterir. DNS,
verilen bir makina adının IP
adresini çözerek makinaların internet üzerinde host isimleri ile
haberleşmelerine olanak tanır.
DNS’in Kullanım Amacı Nedir ?
DNS’in kullanım amacı son derece basittir,
kolay anlaşılabilir ve kullanılabilir makine ve alan isimleri ile makine IP
adresleri arasında çift taraflı dönüşümü sağlar. IP adreslerinin gündelik hayatta
kullanımı ve hatırlanması pek pratik olmadığı için domain isimlendirme sistemi
kullanılır.
Ana amacı, ağ üzerinden gelen alan adı veya IP numarası ile ilgili sorgulamalara yanıt vermektir. Bu amaç için çok yaygın olarak “Berkeley Internet Name Domain (BIND)” yazılımı kullanılmaktadır. Siz bir siteye erişmek istediğinizde, DNS sayesinde hangi site nerede, hangi IP hangi bilgisayara ait olduğu belirlenir ve istediğiniz yere erişirsiniz.
DNS Nasıl Çalışır ?
DNS sistemi isim sunucuları ve çözümleyicilerinden
oluşur. İsim sunucuları olarak düzenlenen bilgisayarlar host isimlerine
karşılık gelen IP adresi bilgilerini tutarlar. Çözümleyiciler ise DNS
istemcilerdir. DNS istemcilerde, DNS sunucu ya da sunucuların adresleri
bulunur.
Bir DNS istemci bir bilgisayarın ismine karşılık IP adresini bulmak istediği zaman isim sunucuya başvurur. İsim sunucu, yani DNS sunucu da eğer kendi veri tabanında öyle bir isim varsa, bu isme karşılık gelen IP adresini istemciye gönderir. DNS veri tabanına kayıtların manuel girilmesi gerekir.
İnternet adresleri
ülkelere ayrıldıktan sonra com, edu, gov gibi daha alt bölümlere ayrılır. Bu
ifadeler DNS’de üst düzey (top-level) domainlere karşılık gelir. Üst düzey
domainler aşağıdaki gibidir:
- Com : Ticari kuruluşları gösterir.
- Edu : Eğitim kurumlarını gösterir.
- Org : Ticari olmayan, hükümete de bağlı bulunmayan kurumları gösterir.
- Net : İnternet omurgası işlevini üstlenen ağları gösterir.
- Gov : Hükümete bağlı kurumları gösterir.
- Mil : Askeri kurumları gösterir.
- Num : Telefon numaralarını bulabileceğiniz yerleri gösterir.
- Arpa : Ters DNS sorgulaması yapılabilecek yerleri gösterir.
Alan isimleri, ağaç
yapısı denilen ve belli bir kurala göre dallanan bir yapıda
kullanılmaktadır. Amerika haricinde, internete bağlı olan tüm ülkelerdeki
adresler, o ülkenin ISO3166 ülke kodu ile bitmektedir. Türkiye`deki tüm alt
alan adresleri, .tr ile bitmektedir.
HTTP Nedir ?
1990
yılından beri dünya çapında ağ üzerinde kullanılan bir iletişim
protokolüdür. HTTP‘nin açılımı “Hyper Text Transfer Protocol” yani “Hiper
Metin Transfer Protokolü“dür. HTTP protokolü ağ üzerinden web
sayfalarının görüntülenmesini sağlayan protokoldür. HTTP protokolü istemci
(PC) ile sunucu (server) arasındaki alışveriş kurallarını belirler. Port olarak
ise 80 portunu
kullanır. İstemci sunucuya bir istek gönderir. Bu istek Internet
Explorer, Google Chrome veya Mozilla Firefox gibi web
browser’lar aracılığıyla iletilir. Sunucu bu isteği alır ve Apache veya IIS gibi web sunucu programları
aracılığıyla cevap verir.
HTTP Durum Kodları
İstemci bir sunucu içeriğine HTTP kullanarak
ulaşmaya çalıştığında sunucu yanıtın durumunu belirten bir sayısal kod
gönderir. Bazı durumlarda HTTP durum kodu (HTTP Status Code) istemcinin
tarayıcısında da gösterilebilir Örn; 200, 301, 302, 404 ve 500 kodları en
yaygın olanlardır.
1xx Bilgi
2xx Başarı
3xx Yönlendirme
4xx Tarayıcı Hatası
5xx Sunucu Hatası
FTP Nedir ?
Açılımı File Transfer
Protocol olan FTP’nin Türkçe karşılığı Dosya Transfer Protokolü’dür. İsminden
de anlaşılabileceği gibi internete bağlı iki bilgisayar arasında dosya
transferini sağlayan bir protokol ve bu işleme hizmet eden uygulamaya verilen
isimdir. Örneğin bir web sitende yer alması istenen dosyalar sunuculara
FTP üzerinden aktarılabilir.
FTP ilk geliştirilen
internet protokollerinden biridir. FTP protokolü ile;
- Bir başka bilgisayardan bir başka bilgisayara dosya aktarımı yapılırken, o bilgisayar ile etkileşimi aynı anda bağlantı kurulur
- Protokol ile sağlanan bir dizi komutlar yardımıyla iki bilgisayar arasında dosya alma/gönderme işlemleri yapılır.
FTP Yapmak İçin Nelere İhtiyaç Vardır?
- Bağlanacağımız bilgisayarın internet adresi,
- Bağlanacağımız bilgisayarda dosyalara ulaşmak istediğimiz hesapla ilgili kullanıcı numarası, varsa şifresi,
- İnternet erişimi olan, üzerinde FTP yazılımı bulunan bilgisayar
- Bağlanacağımız bilgisayarda, FTP protokol komutlarını yorumlayacak çalışır durumda bir FTP servis programı yani FTP sitesi gereklidir.
FTP Komutları
cd
: Dizin
değiştirme. Kullanımı; (cd <dizin adı>), bir önceki dizine geçmek için;
(cd ..) kullanılır.
pwd
: İçinde
bulunulan dizinin ismini verir.
dir
: Bulunulan
dizindeki dosyaları listelememek için kullanılır.
ls: Dizin içindeki çok fazla sayıda dosya
varsa sayfa sayfa listeleme ve dosyaları kısa olarak göstermeye yarayan
komuttur. Kullanımı; ls- lr: ayrıntılı tersten alfabetik listelemedir.
mkdir: FTP yapılan yerde yeni bir dizin
oluşturma komutu MKDIR dir.Kullanımı; mkdir < dizin -adı> şeklindedir.
rmdir:
FTP yapılan
yerde boş bir dizini silme komutudur. Kullanımı; rmdir <dizin- adı>
şeklindedir.
lcd: FTP ortamından çıkmadan, kendi
makinenizde dizin değiştirmenizi sağlar.
close: FTP ortamından çıkmadan sadece ilgili
bağlantıyı kapatır.
FTP Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- EXE, .ZIP vb gibi dosyaları BINARY modunda transfer ediniz. FTP’de genellikle varsayılan aktarım biçimi ASCII dir.
- Anonymous FTP’de, bir directory içine girdiğinizde, genellikle, oradaki dosyaların isim, byte olarak büyüklük, tarih ve içeriğini belirten kısa açıklama satırlarının olduğu ‘readme’ dosyaları (bazen de INDEX dosyaları) vardır. Öncelikle bu ASCII dosyaları alıp okumak size çok yardımcı olacaktır.
- Anonymous FTP’de, şifre olarak lütfen e-mail adresinizi doğru olarak girin. Bazı FTP merkezleri, e-mail adresinin uygunsuz girilmesi durumunda FTP yapmanıza izin vermemektedir.
- Unix’te küçük/büyük harf ayrımı olduğunu her zaman akılda bulundurun. Özellikle, aktaracağınız dosyaların isimlerini tam yazın ve küçük/büyük harf ayrımlarına dikkat edip aynısını yazınız.
DHCP Sunucusu Nedir?
Ağ cihazlarına IP adresi, ağ geçidi gibi
gereksinimleri sağlayan DHCP protokolünün otomatik olarak bu işlemi yerine
getirmesini sağlayan sisteme DHCP
Sunucusu adı verilir.
DHCP sunucuları firewall cihazları, XDSL
modemler, Akıllı Swichler, Windows veya Linux Server işletim sistemleri gibi
birçok aygıt ve işletim sisteminde bulunmaktadır.
DHCP Protokolünün Görevleri
DHCP
(Dynamic Host
Configuration Protocol) ağınızda bulunan bilgisayar, tablet, akıllı telefonlar
veya IOT gibi cihazlarınıza ip adresi, ağ maskesi, ağ geçidi ve DNS adresini
otomatik atamak için kullanılan bir protokoldür.
Bir ağda bulunan cihazların ağınıza bağlanarak diğer
cihazlarla iletişim kurabilmesi veya internete bağlanabilmesi için aşağıdaki
gibi bazı teknik gereksinimlere ihtiyacı vardır.
- IP Adresi
- Ağ Geçici
- Alt Ağ Maskesi
- DNS Sunucu Adresi
- WINS Sunucu Adresi….
Berqnet Firewall
cihazlarımız içerisinde bir DHCP
sunucusu yer almaktadır. Bu sayede ağınızda bulunan cihazlara
IP adresi atamak için işletim sisteminize yük bindirmek veya ek bir sistem
maliyete ihtiyacınız kalmaz. Berqnet UTM Firewall cihazı yönetim paneli
üzerinde Ayarlar menüsünden DHCP ayarlarına gelerek ağınıza dahil olacak
cihazlar için IP aralığı belirleyebilir, ağ maskesi ve ağ geçidi
tanımlayabilir, alan adı belirtebilir ve DNS sunucularını kolay bir şekilde
ayarlayabilirsiniz. Bu ayar ekranında güvenliğinizi sağlayabilmek adına “Sadece
kayıtlı MAC adresleri IP alabilsin” kutucuğunu işaretleyerek MAC filtrelemesini
de kullanabilirsiniz.
DCHP Sunucusu Nasıl Çalışır?
Tanımlanan gereksinimlerden
sonra DCHP sunucusu ağınıza dahil olan her cihaz için benzersiz bir ip adresi
atanır. Bu ip adresi atamasından sonra ağınızdaki cihaz diğer cihazlarla
iletişime geçer veya internete bağlanabilir.
Ağınıza dahil olan bir cihaz
ilk olarak DHCP sunucusunun iletmiş olduğu istek mesajını alır. Bu istek
mesajları DHCP sunucusu tarafından tüm ağa Broadcast yapılarak sürekli olarak
iletilmektedir. DHCP sunucusunun iletmiş olduğu mesajı alan cihaz, ağa dahil
olmak için DHCP havuzundan bir ip adresi alması gereklidir. Bu ip adresi DHCP
sunucusu tarafından istemciye iletilir.
Öneriyi kabul eden istemci
(ağa dahil olmak isteyen cihaz) DHCP sunucusuna istek mesajını göndererek ip
adresini kabul eder. Ardından istemci cihaz DHCP sunucusunun iletmiş olduğu ip
adresi ile ağınıza dahil olmuş olacaktır.
DHCP genel olarak cihazların
bağlanmış oldukları ağ üzerinde dinamik bir ip adresi alması şeklinde bilinse
de çok daha gelişmiş bir konfigürasyon yapısına sahiptir. DHCP sayesinde
istemcileriniz bir IP adresi alabildiği gibi varsa Proxy sunucusu ayarları veya
Gateway gibi bağlantı protokolleri ve uygulamalarının kullanılmasını da
sağlamaktadır. Bu sayede düzgün bir ağ yönetimi sağlanabildiği gibi ağ üzerinde
IP çakışması sorunları gibi birçok sorunun da üstesinden gelinmiş olacaktır.
UDP Nedir?
UDP (User
Datagram Protocol) Türkçesi ile Kullanıcı Veribloğu İletişim
Kuralları, TCP/IP protokol takımındaki iki aktarım katmanı protokolünden bir
tanesidir ve verilerin bağlantı kurmadan yollanmasını sağlamaktadır.
Gelişmiş bilgisayar ağlarında, paket
anahtarlı bilgisayar iletişimde datagram modu oluşturabilmek adına UDP
protokolü geliştirilmiştir. Söz konusu protokol minimum protokol mekanizması
ile bir uygulama programından başka bir programa mesaj göndermek için bir
prosedür içermektedir. Paketin garantisini isteyen uygulamalar da TCP
protokolünü kullanmaktadır.
IEEE Nedir ?
IEEE 802.11,
bilgisayar haberleşme sisteminde telsiz yerel ağ standardı
olarak bilinmektedir. Uluslararası sivil toplum örgütü olan Elektrik ve Elektronik Mühendislikleri
Enstitüsü (The
Institute of Electrical and Electronics Engineers)
tarafından 1997
yılında geliştirilmiştir. Adını, bu toplum örgütünün ismini oluşturan
kelimelerin baş harflerinden almaktadır. IEEE
802.11, geliştirilen kablosuz ağların genel adıdır. 802.11 standartları, yerel ağ
içerisinde WLAN
üzerinden oluşturulan iletişim kurallarını temsil etmektedir.
IEEE 802.11 hangi frekans aralığında çalışır?
IEEE dünya genelinde 2.4 GHz frekansında
çalışır. En çok 75
metreyi kapsayan
bir genişliğe
sahiptir. Bu genişlikte 1
– 2 Mpbs aralığında bir veri
aktarım hızı sunmaktadır. Zaman ile bu standart, kullanıcı
sayısının artmasıyla yetersiz kalması söz konusu olmuş ve araştırmalar ile
gelişim elde etme gereksinimi doğmuştur. 802.11
için geliştirmeler yine 802.11X
olarak adlandırılır. Gelişimler ile bir önceki standart arasında farklılıklar
olsa da temel olarak yine 802.11
ailesi iletişim kurallarını kullanmayı sürdürmektedir. Oluşturulan yeni
standartlar 802.11a,
802.11b, 802.11g ve son olarak 802.11n en çok kullanılan standartlar
arasında yer almaktadır.
802.11a
1999 yılında ortaya
çıkarılmış olan 802.11a,
ilk geliştirilmiş sürüm olarak karşımıza çıkmaktadır. Yukarıda bahsetmiş
olduğumuz gibi bu standart temelinde, 802.11
yer almaktadır. Arada oluşturulmuş olan fark, 2.4 GHz ile çalışan 802.11‘in yeni
standartıyla, 5 GHz
frekans ile çalışmasıdır.
54 Mpbs
veri aktarım hızı ile açık alanda en uzak 100 metre alanda çalışabilmektedir. Bu
standart ile daha fazla kanal seçebilme
sağlanırken, daha fazla bant genişliği kullanımı da
söz konusu olmaktadır.
Olumlu yanları olduğu gibi olumsuz yanları da
bulunaktadır. Bluetooth, mikrodalga
fırınlar ve kablosuz telefonlar
farklı frekanslar kullanmasından dolayı frekans aralığı artmış ve veri aktarım
hızı artmıştır. 5 GHz
ile yapılan yayınlar, engelleyici olan duvar vb. kapalı alanlardan rahatlıkla
emilebilmesi nedeni ile kapsama alanı düşmekte ve hız, bu durumla doğru
orantılı olarak düşüş göstermektedir.
802.11b
802.11a ile
birlikte aynı yıl piyasaya sürülmüş olan bir diğer standart 802.11b’dir. Aynı yıl
içerisinde çıkmasına rağmen 802.11a’ya
göre daha hızlı bir şekilde yaygınlaşmıştır. 802.11 gibi 2.4 GHz frekans
bandında çalışan 802.11b,
11 Mpbs veri
aktarımı hızına çıkabilmektedir.
Ethernet
veri aktarım hızı ile hemen hemen eş
değerdir. 2.4
GHz frekans bandını
kullanmasından dolayı kapsama alanı oldukça yüksektir. Yaklaşık olarak 38 metre, açık
alanda 150
metreyi aşacak bir kapsama alanına sahiptir. Maliyetinin düşük
olması da kullanıcılara büyük bir kolaylık sağlamaktadır. Diğer cihazlar ile
aynı frekansta çalışmasından dolayı (mikrodalga, bluetooth vb.)
802.11a‘ya
göre veri aktarım hızı ve bant genişliği daha
düşüktür.
802.11g
1999 yılında çıkmış olan 802.11a ve 802.11b sonrasında, 2003 yılında IEEE tarafından
kablosuz ağ standartlarında üçüncü nesil bir
teknoloji geliştirilmiştir. 802.11g
temel olarak 802.11b
standart uzantısıdır. 2.4
GHz frekansında çalışmaktadır. 802.11g büyük bir gelişim göstererek bant
genişliğinde ve veri aktarım hızında
olumlu yönde fark atmıştır. Kapalı alanda 38
metre, açık alanda 150 metre kapsama
alanı bu standartta korunurken, veri aktarım hızı 22 Mpbs olmuştur. En
yüksek veri aktarım hızı 802.11a‘da
olduğu gibi 54 Mpbs’ye
ulaşmıştır. Fakat cihazlar ile uyumsuz olmasından dolayı kullanıcı sayısı düşük
kalmıştır.
802.11n
Zamanla 802.11g‘de yaşanan yetersiz kalma
sorununun son zamanlarda artmasından dolayı 802.11n geliştirilmiştir. Buna neden
olan, kullanıcıların farklı uygulamalara yönelerek yaptığı kullanımın, daha fazla
bant genişliğine ihtiyaç doğmasına yol açmasıdır. Bu durum
karşısında IEEE 802.11n
üzerinde çalışmalar yapılmaya 2003
yılında başlanmıştır.
802.11ac
IEEE tarafından 2014 yılında tüketici kullanıma sunulması için onay aldı ve günümüzde yeni çıkan anakart modem ve cihazlarda yerini aldı. Sadece 5.0 Ghz frekansında çalışan ve yeni bir standart olan 802.11ac, 1.3 Gbit/sn veri transfer hızına ulaşabilmektedir. Şu anda kullanım açısından çok yaygın olmamakla birlikte, bu standarda sahip cihazların fiyatları diğerlerine göre yüksektir.
Yorumlar
Yorum Gönder