OSI Modeli ve 7 Katman
OSI
Modeli Nedir?
OSI modeli (Open
System Interconnection) yedi katmandaki protokolleri uygulamak için bir
bilgisayar ağ çerçevesi tanımlar. Ağ oluşturma terimlerindeki bir protokol, bir
tür müzakere ve iki ağ kuruluşu arasında kuraldır. OSI modelini ISO (International Organization for Standardization) geliştirmiştir.
Amaç aslında iki bilgisayar arasındaki iletişimin nasıl olacağını tanımlamaktan
başka bir şey değildir.
Her bir katmanın bur da ki sadece görseldeki
görevleri hariç bir çok bağlantısıyla bulunmakla beraber katmanların başlıca
görevleri ve orada neler oluyor bunları inceleyeceğiz.
Fiziksel Katman
Fiziksel katman verinin
kablo üzerinde alacağı yapıyı tanımlar. Veriler bit olarak iletilir. Bu katman
bir ve sıfırların nasıl elektrik, ışık veya radyo sinyallerine çevrileceğini ve
aktarılacağını tanımlar. Gönderen tarafta fiziksel katman bir ve sıfırları
elektrik sinyallerine çevirip kabloya yerleştirirken, alıcı tarafta fiziksel
katman kablodan okuduğu bu sinyalleri tekrar bir ve sıfır haline getirir.
Fiziksel katman veri bitlerinin karşı tarafa, kullanılan medya(kablo, fiber optik, radyo sinyalleri) üzerinden nasıl gönderileceğini tanımlar. Veri iletiminin mümkün olabilmesi için iki tarafın aynı kurallar üzerinde tanımlanmış olması gerekir. Hub (Göbek) 1.katmanda çalışan bir cihazdır. Bu cihazlar gelen veriyi bir takım elektrik sinyalleri olarak gören ve bu sinyalleri çoğaltıp, diğer portlarına gönderen bir cihazdır.
Veri Bağlantı Katmanı
Veri bağlantı katmanı fiziksel katmana
erişmek ve kullanmak ile ilgili kuralları belirler. Bu katmanda Ethernet ya da
Token Ring olarak bilinen erişim yöntemleri çalışır. Bu erişim yöntemleri
verileri kendi protokollerine uygun olarak işleyerek iletirler. Veri bağlantı
katmanında veriler ağ katmanından fiziksel katmana gönderilirler. Bu aşamada
veriler belli parçalara bölünür. Bu parçalara paket ya da çerçeve (frame)
denir. Çerçeveler verileri belli bir kontrol içinde göndermeyi sağlayan
paketlerdir.
Veri bağlantı katmanının büyük bir bölümü ağ kartı içinde gerçekleşir. Veri bağlantı katmanı ağ üzerindeki diğer bilgisayarları tanımlama, kablonun o anda kimin tarafından kullanıldığının tespiti ve fiziksel katmandan gelen verinin hatalara karşı kontrolü görevini yerine getirir.
Veri
bağlantısı katmanı iki alt bölüme ayrılır:
- Media Access Control (MAC)
- Logical Link Control (LLC)
- Media Access Control (MAC)
- Logical Link Control (LLC)
MAC
alt katmanı veriyi hata kontrol kodu(CRC), alıcı ve gönderenin MAC adresleri
ile beraber paketler ve fiziksel katmana aktarır. Alıcı tarafta da bu işlemleri
tersine yapıp veriyi veri bağlantısı içindeki ikinci alt katman olan LLC'ye
aktarmak görevi yine MAC alt katmanına aittir.
LLC alt katmanı bir üst katman olan ağ katmanı için geçiş görevi görür. Protokole özel mantıksal portlar oluşturur(Service Access Points, SAPs). Böylece kaynak makinada ve hedef makinada aynı protokoller iletişime geçebilir(örneğin TCP/IP<-->TCP/IP). LLC ayrıca veri paketlerinden bozuk gidenlerin(veya karşı taraf için alınanların) tekrar gönderilmesinden sorumludur. Flow Control yani alıcının işleyebildiğinden fazla veri paketi gönderilerek boğulmasının engellenmesi de LLC'nin görevidir.
Ağlarda
bulunan çerçeve tipleri şöyledir:
802.2 Ethernet II
802.3 Ethernet
802.4 Token Bus
802.5 Token Ring
802.2 Ethernet II
802.3 Ethernet
802.4 Token Bus
802.5 Token Ring
Ayrıca
switch (anahtar) 2.katmanda çalışan bir cihazdır. Çünkü 2. katmanda tanımlı MAC
adreslerini algılayabilirler ve bir porttan gelen veri paketini (yine elektrik
sinyalleri halinde) sadece gerekli olan porta (o porttaki makinanın MAC
adresini bildiği için) yollayabilirler.
Ağ Katmanı
Ağ
katmanı veri paketine farklı bir ağa gönderilmesi gerektiğinde
yönlendiricilerin kullanacağı bilginin eklendiği katmandır. Bu katmanda veriler
paket olarak taşınır. Ağ katmanında iki istasyon arasında en ekonomik yoldan
verinin iletimi kontrol edilir. Bu katman sayesinde verinin yönlendiriciler
(router) aracılığıyla yönlendirilmesi sağlanır.
Ağ aşamasında mesajlar adreslenir , ayrıca
mantıksal adresler fiziksel adreslere çevrilir. Bu aşamada ağ trafiği, yönlendirme
gibi işlemler de yapılır. IP protokolü bu katmanda çalışır.
Taşıma Katmanı
Taşıma katmanı üst katmanlardan gelen veriyi
ağ paketi boyutunda parçalara böler. TCP, UDP, SPX protokolleri bu katmanda
çalışır. Bu protokoller hata kontrolü gibi görevleri de yerine getirir. Bu
katmanda veriler kesim (segment) halinde taşınır.
Taşıma katmanı üst katmanlara taşıma servisi
sağlar ayrıca ağın servis kalitesini artırır (QoS – Quality of Service).Taşıma
katmanı verinin uçtan uca iletimini sağlar. Verinin hata kontrolü ve zamanında
ulaşıp ulaşmadığı kontrol edilir. Taşıma katmanı ayrıca veriyi üst katmanlara
taşıma görevi yapar.
Oturum Katmanı
Oturum katmanında iki bilgisayardaki uygulama arasındaki bağlantının yapılması, kullanılması ve bitilmesi işlemleri yapılır. Bir bilgisayar birden fazla bilgisayarlarla aynı anda iletişim içinde olduğunda, gerektiğinde doğru bilgisayarla konuşabilmesini sağlar. Bu, sunum katmanına yollanacak veriler farklı oturumlarla birbirinden ayrılarak yapılır. NetBIOS, RPC, Named Pipes ve Sockets gibi protokoller bu katmanda çalışır.
Sunuş Katmanı
Sunuş katmanının en önemli
görevi yollanan verinin karşı bilgisayar tarafından anlaşılacak şekilde
çevrilmesidir. Bu sayede farklı programların birbirlerinin verisini kullanabilmesi
mümkün olur.
Sunum katmanı uygulama
katmanına verileri yollar daha sonra bu katmanda verinin yapısı, biçimi ile
ilgili düzenlemeler yapılır, verinin formatı belirlenir. Ayrıca verinin
şifrelenmesi, açılması, sıkıştırılması da bu katmanda yapılır.GIF, JPEG, TIFF,
EBCDIC, ASCII vb. bu katmanda çalışır.
Uygulama Katmanı
Uygulama katmanı
bilgisayar uygulaması ile ağ arasında bir arabirim sağlar. OSI katmanları
arasında sadece bu katman diğer katmanlara servis sağlamaz. Uygulamaların ağ
üzerinde çalışması sağlanır.
Uygulama katmanı ağ
servisini kullanacak olan programdır. Bu katman kullanıcıların gereksinimini
karşılar. SSH, telnet, FTP, TFTP, SMTP, SNMP, HTTP, DNS protokolleri ve
tarayıcılar bu katmanda çalışır.E-posta ve veri tabanı gibi uygulamalar bu
katman aracılığıyla yapılır.
Yorumlar
Yorum Gönder